Wpływ zwierząt na rozwój i wychowanie dziecka
„Mamo, tato, proszę, weźmy pieska!” Albo kotka, świnkę morską, króliczka… Takie prośby są znane wielu rodzicom. Nieobcy jest też dylemat, czy dziecko i zwierzak pod jednym dachem to zapowiedź problemów, czy może jednak spełnienie marzenia swojej pociechy będzie właściwą decyzją. Jak zatem rozwijają się dzieci wychowywane ze zwierzętami? Jaki wpływ na rozwój dziecka mają zwierzęta domowe? Co zrobić, jeśli jednak nie możemy zdecydować się na zwierzaka, a dziecku bardzo na tym zależy? Na te pytanie znajdziesz odpowiedzi poniżej.
Jak rozwijają się dzieci wychowywane ze zwierzętami?
Znaczenie kontaktu dziecka ze zwierzętami domowymi to temat, który od dawna interesuje badaczy. Już w latach sześćdziesiątych powstały teorie, że dziecko które ma możliwość opiekowania się zwierzęciem uczy się tolerancji, odpowiedzialności, samoakceptacji i panowania nad sobą. Jest również bardziej wrażliwe na uczucia innych ludzi i lepiej rozumie ich postawy. Obecnie coraz powszechniej uważa się, że obcowanie ze zwierzętami ma pozytywny wpływ na niemal wszystkie sfery rozwoju dziecka – fizyczną, emocjonalną, społeczną a nawet intelektualną.
Społeczny i emocjonalny aspekt rozwoju
Obecność zwierzaka w domu to nie tylko przyjemność i zabawa. Wiąże się ona z codziennymi obowiązkami takimi jak karmienie, sprzątanie czy spacery. Czasami dziecko konfrontuje się też z koniecznością ponoszenia pewnych wyrzeczeń na rzecz swojego pupila. Uczy to małego człowieka odpowiedzialności, konsekwencji, liczenia się z obowiązkami, a także troski o drugą żywą istotę i wrażliwości na jej potrzeby.
Należy pamiętać jednak, że młodszym dzieciom trzeba będzie pomóc zadbać o zwierzaka i zaplanować zadania, które dziecko może wykonać samodzielnie. Dzięki obecności zwierząt, dzieci uczą się też bardzo ważnej wartości, jaką jest szacunek. Dziecko które nie traktuje pupila jak prezentu, zabawki lub nagrody, ale opiekuje się nim i respektuje jego potrzeby, potrafi okazać szacunek innej istocie żywej; zarówno zwierzęciu jak i człowiekowi.
Zwierzęta i ich znaczenie dla rozwoju dziecka
Wymarzone zwierzątko, towarzysz zabaw, nierzadko odgrywa w życiu dziecka ważna rolę – przyjaciela. Bywa niezastąpionym powiernikiem zarówno drobnych tajemnic, jak i najskrytszych marzeń. Pomaga radzić sobie w trudnych sytuacjach, zawsze wysłucha kiedy świat jest zły.
Często staje się cichym pocieszycielem i lekiem na niepokoje psychiczne młodego opiekuna. Zwierzę nie krytykuje, nie wyśmiewa i nie poucza a kocha, bez względu na wygląd, zdolności czy sytuacje materialną. Zwierzę uczy tolerancji i pokazuje dziecku czym jest prawdziwa miłość przywiązanie i wierność. Właściciele czworonogów mają też mniejszy problem z samoakceptacją i większą wiarę w siebie.
Dzieci wychowywane ze zwierzętami
Więź ze zwierzęciem opiera się na wielu emocjach – miłości, wzruszeniach, smutku. Jest dużo prostsza niż nawiązanie kontaktu z drugim człowiekiem, więc dzieciom łatwiej jest dzielić się swoimi emocjami ze zwierzakiem.
Kontakt fizyczny z futrzastym pupilem – głaskanie, przytulanie go – to oddziaływanie na zmysł dotyku dziecka, który jest ważny dla budowania więzi emocjonalnej. Jest też istotnym rodzajem komunikacji pomagającym w wyrażaniu emocji.
Przeżywanie żałoby i radzenie sobie ze stratą
Zwierzę to taka sama żywa istota jak my. Umie się złościć i cieszyć. Ma dobre i gorsze dni. Potrafi cierpieć i tęsknić. Czasem chce się bawić, a czasem potrzebuje odpoczynku. Złe zachowanie dziecka może mu wyrządzić bolesną krzywdę, natomiast dbanie o jego potrzeby i właściwa opieka sprawia, że jest zdrowe, i szczęśliwe. Kiedy dziecko sobie to uzmysławia, próbuje pomóc, zrozumieć sytuacje, dostrzega i respektuje potrzeby zwierzaka, jest to dla niego niezastąpiona nauka empatii.
Dowiedz się dlaczego empatia jest tak ważna.
Dzieci wychowywane ze zwierzętami dowiadują się, jak przebiega cykl życia każdej żywej istoty – jak wygląda starość i czym jest śmierć. Uczy się jak przeżywać żałobę i jak sobie radzić po stracie.
Wpływ zwierzaka na rozwój fizyczny i odporność
Kontakt i opieka nad zwierzęciem to także korzystny wpływ na rozwój fizyczny dziecka. Zabawa ze zwierzakiem już sama w sobie jest rodzajem ruchu. Pupil zmusza do wstania od komputera czy telewizora, czasem do wyjścia z domu i aktywności na świeżym powietrzu. Maluchy, które wychowują się z psem czy kotem, szybciej zaczynają raczkować i chodzić. Zwierzę stymuluje do zabawy, a jego obecność skłania dziecko do ruchu, by nawiązać z nim kontakt.
Dla wielu rodziców argumentem dyskwalifikującym obecność zwierzaka w domu są zanieczyszczenia lub alergeny znajdujące się w jego sierści. Jednak badania wskazują, że dzieci mające kontakt ze zwierzętami we wczesnym dzieciństwie rzadziej zapadają na choroby dróg oddechowych, rzadziej też występuje u nich alergia, astma, uczulenia. Dowiedziono również, że obecność w domu zwierzęcia, kiedy dziecko jest w łonie matki, wspomaga rozwój jego układu immunologicznego i zwiększa odporność na zewnętrzne alergeny.
Zanim podejmiemy decyzję…
Po pierwsze, trzeba dokładnie ją przemyśleć. Istotne jest, aby zdobyć informacje o charakterze wybranego pupila, jego stosunku do dzieci, dobowej aktywności oraz tego, jakiej opieki zwierzak będzie wymagał. Pod uwagę należy również wziąć swoje możliwości mieszkaniowe, wiek dziecka oraz oczywiście jego preferencje.
Ważne jest również jasne ustalanie reguł opieki nad zwierzęciem i przestrzeganie ich. Zanim zwierzę pojawi się w domu dziecko powinno wiedzieć, jakie będą jego obowiązki, a w czym pomogą rodzice.
Pamiętajmy, że młodsze dziecko nie od razu będzie w stanie zajmować się samodzielnie pupilem. Dopiero dzieci w wieku szkolnym są w pełni gotowe, aby realnie sprostać tej opiece. Mogą być odpowiedzialne np. sprzątać klatkę królika czy czyścić kocią kuwetę lub wyprowadzać psa na spacer.
Pierwszy kontakt zwierzęcia z dzieckiem powinien być przemyślany i nadzorowany przez rodziców. Lepiej, żeby obie strony poznały się ostrożnie i stopniowo, niż zraziły się do siebie lub przestraszyły.
Dzieci uczą się przez naśladowanie, obserwują i powielają zaobserwowane wzorce. Podejście do zwierzęcia zależy więc od rodziców i innych dorosłych, z których dziecko bierze przykład.
Uczmy dzieci, że zwierzę nie jest zabawką, że nie można go zmuszać do zabawy, że tak jak my potrzebuje czasu na spokojny wypoczynek. Mówimy czego nie wolno robić zwierzęciu, co może go skrzywdzić, jak je głaskać, jak do niego mówić i jak reagować na sygnały ostrzegawcze pupila.
W ten sposób nauczymy dziecko rozumienia i poszanowania cudzych potrzeb.
Kiedy dziecko nie może zaadoptować wymarzonego zwierzaka
Nie wszyscy rodzice mają możliwości czy chęci, by przyjąć do domu zwierzaka. Jednak oprócz domowych pupili świat jest pełen zwierząt wolno żyjących w przyrodzie, a także takich, które przebywają w różnego rodzaju fundacjach i schroniskach. One także zasługują na szacunek, potrzebują pomocy i opieki człowieka. To, że dziecko z jakichś względów nie może mieć zwierzątka na wyłączność w domu nie oznacza więc, że nie ma możliwości obcowania ze zwierzętami poza nim.
Wolontariat w schronisku
Dobrym pomysłem będzie na przykład zaangażowanie dziecka w wolontariat w schronisku dla zwierząt. Każdy odruch serca i każda para rąk będzie bezcenna zarówno dla przebywających w nim zwierząt, jak i pracujących tam ludzi. Nasza pociecha spędzi atrakcyjnie czas, mając jednocześnie szansę poczuć, że dla tej jednej istoty zmienia świat na lepszy. Bezinteresowna pomoc okazana naszym braciom mniejszym – niechcianym, porzuconym, skrzywdzonym – będzie równie cenną nauką.
Zapoznaj się z historią wolontariatu i zobacz jak się w niego włączyć!
Wirtualna adopcja zwierzaka
Organizacje prozwierzęce oferują także wirtualną adopcję zwierząt – także tych dzikich, np. rysia lub foki szarej. Dziecko będzie wtedy na bieżąco dostawać informacje dotyczące działań podejmowanych na rzecz podopiecznych. Dodatkowo może otrzymać także imienny certyfikat symbolicznej adopcji.
Bądź na bieżąco ze wszystkimi treściami na blogu „Temat: Edukacja” >> ZAPISUJĘ SIĘ NA NEWSLETTER
